Eru læknar ósnertanlegir?

Mér er næst að halda að sumir læknar fylgist ekki með framþróun í tæknimálum. Margir þeirra virðast njóta ofurverndar og virðast hafa það markmið í lífinu að láta ekki ná í sig undir neinum kringumstæðum. Eins og glöggir bloggarar lásu, lenti ég í veikindahremmingum um páskana. Niðurstaða læknasveitar þeirrar er skoðaði mig, var sú að ég yrði að gangast undir meiriháttar bloðrannsóknir vegna þess að blóð mitt vildi ekki storkna eins og eðlilegt getur talist. Mér var vísað til blóðmeinafræðings sem sendi mig í ótal bloðrannsóknir. Síðan eru liðnar okkrar vikur og ég hefi ekki enn fengið að líta niðurstöður þeirra rannsókna. Ástæðan er einföld: Mér hefur ekki tekist að ná í lækninn - þrátt fyrir ítrekaðar tilraunir. Sá ágæti maður hefur símatíma einu sinni í viku og þann dag verður fólk að hringja í læknastofuna og láta setja sig á svokallaðan símalista sem læknirinn hringir út sama dag. Ekki þýðir að hringja á öðrum degi og óska eftir að nafn manns sé sett á listann góða þannig að læknirinn hringi þegar símadagurinn rennur upp. O, nei. Á miðvikudegi skal hringa og ekkert múður. Ef hinn sjúki getur ekki hringt á miðvikudegi, er það hans vandamál. Á listann skal hann ekki nema þennan tiltekna dag. Ég á hreint ekki orð yfir þessa "þjónustu". Það er eins og sumir læknar hafa aldrei heyrt minnst á tölvupóstsamskipti. Ekkert væri auðveldara en ef læknirinn svaraði fyrirspurn minni tölvupósti. Nú er ég reyndar orðin nokkuð viss um að niðurstöður títtnefndra blóðrannsókna minna feli ekki í sér bráðdrepandi sjúkdóm því þá væri læknirinn líklega búin að hringja. Það hefur hann aftur á móti ekki gert, þrátt fyrir að mér hafi tekist að smygla mér inn á listann góða, þótt ekki væri miðvikudagur! Kann að vera að það hafi verið mín höfuðsynd að lauma mér inn á símalistann á röngum degi? Hvað er þetta með lækna og aðgengi sjúklinga að þeim? Af hverju vernda þeir gegn því að sjúklingar þeirra hafi aðgengi að þeim? það er t.d. auðveldara að ná símsambandi við ráðherra en blóðmeinasérfræðinginn minn. Í öllum bænum stigið nú niður af þeim stalli sem þið teljið ykkur þurfa að trjóna á, ágætu læknar. Þið eruð bara venjulegt fólk eins og við hin.

Fjórar stjörnur vestur á Rauðasand.

Mikið gladdist ég þegar ég sá stjörnurnar fjórar sem "Annað líf Ástþórs" fékk í kvikmyndasgagnrýni Morgunblaðsins í gær. Þorsteinn Jónsson er vel af þessum stjörnum kominn með kvikmynd sína. Myndin veðrur frumsýnd í kvöld í Tjarnarbíói en síðan verða almennar sýningar í Háskólabíói í vikunni. Hefjusaga Ástþórs er einsdæmi á Íslandi og þótt víðar væri leitað. Líklega er eru það hin vestfirska harka og þrautsegja sem fleytt hefur þessum unga manni svo langt. Að minnsta kosti þekki ég Vestfirðinga af öllu öðru en uppgjöf. Því miður gat ég ekki verið viðstödd forsýningu myndarinnar á Patreksfirði í gær, en hlakka til að njóta frumsýningarinnar í Tjarnarbíói í kvöld og motna mig smávegis af því að hafa átt þátt í því að VÍS styrkti þessa einstæðu kvikmynd. Ég mun líka hugsa hlýlega til Ástþórs þegar ég sýni brot úr myndinni á umferðarfundum VÍS meðal ungs fólks næsta vetur. Ég veit að lífsreynsla Ástþórs mun hafa djúp áhrif á ungmennin sem eru að "stíga sín fyrstu skref" í umferðunni sem ökumenn - og um leið fæka slysum.

Hetjusaga af bestu gerð

 

Mikið óskapleg er ég stolt af því að hafa átt þess kost að fá, fyrir hönd VÍS, að styrkja kvikmynd Þorsteins Jónssonar, "Annað líf Ástþórs" sem frumsýnd verður á mánudaginn. Þetta er mikil hetjusaga ungs manns sem lamaðist neðan mittis eftir umferðarslys. Ástþór Skúlason er ungur bóndi á Rauðasandi á Barðaströnd. Þar býr hann blönduðu búi ástamt unnustu sinni. Þessi ungi bóndi var ekki á því að gefast upp þótt lamaður væri og þar með bundinn hjólastól. Með óbilandi kjarki og dugnaði hefur honum tekist hið ótrúlega, þ.e. að stunda hefðbundinn búskap, þrátt fyrir fötlun sína. Í kvikmynd Þorsteins Jónssonar er dregin upp mynd af Þorsteini og fjölskyldu hans og daglegu lífi þeirra í sveitinni. Þar er m.a. sýnt hvernig Ástþór stundar sveitastörfin á sérbútbúinni dráttarvél, hvernig hann gerir við vélar og tæki, stundar minkaveiðar og fl. og fl. Hann  virðist ekki láta neitt stöðva sig í þeirri ætlan sinni að halda áfram þar sem frá var horfið, áður en hann fatlaðist - þrátt fyrir hjólastólinn. Ég var svo lánsöm að kynnast Ástþóri skömmu eftir að hann fatlaðist en þá var hann gestur VÍS þegar þjóðarátaki félagsins gegn umferðarslysum var hleypt af stokkunum fyrir nokkrum árum. Þegar heimildarmynd Þorsteins Jónssonar var í vinnslu, gafst VÍS kostur á að styrkja framleiðsluna og í samstarfi við Ástþór og Þorstein, varð að samkomulagi að VÍS fengi að nota efni úr myndinni á umferðarfundum VÍS í framhaldsskólum landsins. Það er okkur ómetanlegt að fá að nýta reynslu þessa baráttumanns og benda um leið á mjög alvarlegar afleiðingar umferðarslysanna. Kvikmyndin "Annað líf Ástþórs" veðrur forsýnd á Skjaldbreiðarhátíðinni á Patreksfirði á sunnudaginn (Hvítasunnudag) en frumsýning verður á annan í Hvítasunnu í Tjarnarbíói. Myndin mun svo fara á almennar sýningar í Háskólabíói dagana 29. - 31. maí.

Börn undir stýri?

Ég get ekki stillt mig um að minnast á frétt sem ég heyrði í útvarpinu í morgun þar sem sagt var frá tveimur 17 ára stúlkum sem lentu í hörðum árekstri í Reykjavík. Það er svosem ekki í frásögur færandi að ungt fólk lendi í umferðarslysum. Hitt vakti aftur á móti athygli mín a að stúlkurnar voru fluttar á "barnadeild" Hringsins; þ.e. þær eru skilgreindar sem börn í heilbrigðiskerfinu. Þetta segir okkur að börn eru undir stýri í umferðinni því samkvæmt lögum eru fólk skilgreint sem börn fram til 18 ára aldurs. Þessar stúlkur mega aka bíl, svo hættulegt sem það er nú, en ekki kaupa áfengi eða gifta sig - hvað þá eignast bílinn sem þær aka! Er ekki eitthvað að svona reglum, þ.a. að fólk megi stjórna stórhættulegu tæki og hætta eigin lífi og limum - á barnsaldri! Sjálf hef ég lengi verið þeirrar skoðunar að hækka beri ökuleyfisaldurinn í 18 ár og samræma hann þar með sjálfræðisaldrinum.

 

Ofbeldið í umferðinni

 

Einu sinni var maður sem skaut úr öflugum riffli út um gluggann á íbúðinni sinni án þess að huga að afleiðingunum. Maðurinn var umsvifalaut handtekinn, úrskurðaður í gæsluvarðhald og látinn gangast undir geðrannsókn. Annar maður „vopnaður" kraftmiklu ökutæki hugði heldur ekki að afleiðingunum þegar hann mundaði „vopn" sitt innan um saklausa borgara í friðsælu íbúðahverfi í Reykjavík. Byssumaðurinn slapp með skrekkinn. Hann slasaði engan en hlaut þó þungan dóm fyrir að hætta lífi og limum samborgara sinna. Hinn ofbeldismaðurinn tók aftur á móti löglegt samgöngutæki og notaði sem leikfang með þeim afleiðingum að líf heillar fjölskyldu snérist upp í harmleik. Á vegi ofbeldismannsins á vélknúna ökutækinu varð lítið barn eftir „bílaleik" vanþroska og sjálfumglaðs ökumanns er örkumla fyrir lífstíð. Hvor þessara tveggja er meiri ofbeldismaður? Þessar tvær ólíku sögur eru raunveruleg dæmi úr íslenskum veruleika og undirstrika að ofbeldismenn umferðarinnar eru engu minni afbrotamenn en hinir sem beita banvænum vopnum til þess að fá útrás fyrir annarlegar hvatir sínar. Sakleysislegt ökutæki getur reynst hættulegt vopn í höndum þess sem ekki hefur þroska, vit né hæfleika til

þess að nota það á réttan hátt. Og til þess að undirstrika óréttlátt mat dómsyfirvalda á vægi þessara tveggja ofbeldisverka má geta þess að sá með byssuna hafnaði á bak við lás og slá en hinn fór frjáls ferða sinna áður en sírenuvæl sjúkabílsins, sem flutti barnið lífshættulega slasað, hafði þagnað.

 

Það er hryggileg staðreynd að alltof stór hluti þeirra sem valda alvarlegum slysum í umferðinni eru undir karlmenn. Ástæðan er oftast sú sama: Ofmat á eigin hæfileikum sem ökumenn. Margir átta sig því miður ekki á því fyrr en of seint að hestöflin sem þeir ráða yfir er þeir sitja undir stýri geta reynst banvæn ef þau eru misnotuð sem leikfang þar sem lífi og limum saklauss fólks er ógnað. Bíll eða vélhjól getur snúist upp í stórhættulegt manndrápstæki höndum vanþroska óvita. Sorglegust er sú vitneskja að við getum komið í veg fyrir fjölda mannlegra harmleikja með því að haga okkur eins og viti bornar manneskjur í umferðinni.
Við viljum ekki sjá meira blóð, fleiri tár og hnípna foreldra, systkini, afa, ömmur og vini yfir moldum eða við sjúkrabeð ungmenna sem áttu lífið framundan. Tollur umferðarinnar er þegar orðinn allt of stór. Nú er mál að linni. Nú segjum við stopp með því að láta skynsemina ráða. Allt of margir þekkja hinn bitra sannleika á bak við það að vera vitur eftirá. Þeir vilja ekki fá ykkur í hópinn.

 

 

Fíkniefnaneysla er á undanhaldi.

Fyrir skömmu birtist frétt af rannsókn þar sem fram kom að fíkniefnaneysla, reykingar og áfengisneysla séu á undanhaldi í framhaldsskólum landsins. Það er ekki í fyrsta skipti sem vísbendingar koma fram í þá veru. Í hvert skipti sem slíkar skoðanakannanir/rannsóknir eru birtar heyrast  efasemdaraddir sem véfengja þessar niðurstöður og kannanir. Yfirleitt eru það aðilar sem eiga e.k. hagsmuna að gæta, þ.e. þeir sem bjóða uppá meðferðarstarf fyrir unga vímuefnaneytendur og eiga því allt sitt undir því að fá fjármagn til starfseminnar. Þetta er leiðinda ávani - enda eigum við að gleðjast yfir niðurstöðum sem benda til minni neyslu meðal þessa aldurshóps. Ég hef lengi haft góða tilfinningu fyrir því að vímuefnaneysla sé að minnka meðal framhaldsskólanema. Sú tilfinning er ekki byggð á vísindalegum rannsóknum - heldur reynslu minni af samskiptum við þennan aldurshóp. Í fjölda ára hef ég heimsótt framhaldsskólanema með fræðslu um umferðarslysaforvarnir og í þeim heimsóknum hef ég rætt við nemendur um þessi mál (utan dagskrár). Í þeim samskiptum fæ ég æ sterkar á tilfinninguna að þessi vondu mál séu á undanhaldi. Færri reykja framan við skólahúsnæðið, fleiri árshátíðir og uppákomur af ýmsu tagi eru án alls áfengis og tóbaks auk þess sem ég skynja breyttar áherslur hjá krökkunum, m.a. þeir að nú er líkamsrækt og hreysti í tísku og ekki "cool" að vera í einhverju bulli, eins og krakkarnir segja.

Það er sannarlega ekki uppörvandi fyrir framhaldsskólanema landsins þegar sjálfskipaðir "besservissarar" í meðferðargeiranum draga sífellt í efa þann árangur sem náðst hefur. Við eigum að fagna því sem vel er gert og sjálf hef ég tröllatrú á að tilfinning mín sé rétt; þ.e. að áfengisneysla, reykingar og önnur vímuefnaneysla sé á undanhaldi meðal framhaldsskólanema. Til hamingju með það, framhaldsskólanemar!

Ég er orðin SPES og er stolt af því.

Minn gamli kennari við HÍ, Njörður P. Njarðvík er einn fárra kennara við HÍ sem ég held sambandi við - enda snilldarkennari og sá sem lagði grunninn að áhuga mínum á skapandi skrifum og skilningi og túlkun bókmenntatexta og ljóða. En Njörður á sér annað andlit en það sem við þekkjum best; þ.e. andlit fræðimannsins, rithöfundundarins  og háskólamannsins. Njörður er er hugsjónamaður og hefur með eldmóði sínum lyft Grettistaki í málefnum fátækra og foreldralausa barna í Tógó í Afríku. Hann stofnaði samtökin SPES á Íslandi sem hefur það markmið að bæta líf munaðarlausra barna í Tógó. Mér bauðst að gerast meðlimur í SPES og borga með bros á vör mánaðarlega upphæð sem nemur verðgildi tveggja pítsa fyrir fjölslylduna mína. Það sem einkennir SPES umfram annan sambærilegan félagsskap er sú staðreynd að ekki einni krónu af söfnunarfé SPES er eytt í kostnað. Njörður og félagar hans Í SPES greiða sjálfir allan kostað við rekstur félagsins á Íslandi, þar á meðal ferðir til Tógó, úr eigin vasa. Þetta hugsjónarstarf er ekki bara sérstakt - heldur aðdáunarvert. Ég er því stolt af því að vera SPES með Nirði, mínum góða kennara,  og mun fylgjast spennt með börnunum "mínum" í Afríku. Fyrir áhugasama, bendi ég á heimasíðu SPES sem er: www.spes.is og hvet alla til þess að styðja SPES og vera þannig beinn þátttakandi í þessu stórkostlega uppbyggingarstarfi í þágu munaðarlausta barna.

Kvartmílubraut og flugvellir passa ekki í nánd við hesthúsahverfi.

 

 

Útreiðar og hestamennska er tómstundagaman sem getur reynst hættulegt við ákveðnar aðstæður. Hestar eru flóttadýr og viðbrögð þeirra við áreiti jafn misjöfn og hestarnir eru margir. Hestar eru næmar skepnur og skynja áreiti frá umhverfinu, ýmisst sjónræn eða hljóðræn, á annan hátt en manneskjan. Skyndileg viðbröð hesta við slíku áreiti hafa því miður leitt til tíðra og oft alvarlegra slysa á knöpum að undanförnu. Til marks um það má geta þess að eftir að þrengt hefur verið að hesthúsahverfum hér á höfuðborgarsvæðinu með byggingu nýrra hverfa í nánd við þau, hefur slysum og óhöppum sem tengjast hestamennsku, fjölgað. Það er m.a. rakið til hávaða frá byggingaframkvæmdum, akstri stórvirkra vinnuvéla, sprenginga og annars hávaða og sem slíku fylgir. Fréttir af hugsanlegum flugvelli á Hólmsheiði og niðursetningu kvartmílubrautar á bökkum Glerár, á milli hesthúsahverfa, vekja því áhyggjur mínar. Það er sannarlega hægt að finna önnnur svæði fyrir kvartmílubnraut en á útreiðaleiðum norðlenskra hestamanna og flugvöll á fráleitt að staðsetja á misvinasömu svæði - svo ekki sé talað um hættuna sem skapast af því fyrir hestafólk.

 

Gott fólk í næstum öllum flokkum

Mikið vildi ég geta kosið fólk, fremur en flokka. Þá myndi ég velja gott fóilk úr flestum flokkum. Ekki öllum. Sjálf er ég í hálfgerðri tilvistarkreppu og haldin miklum valkvíða hvar ég á að stja krossinn í næstu kosningum. Ég á marga góða vini sem ég treysti til góðra verka í nær öllum flokkum. Helsta vandamál þessa fólk er að það er í vitlausum flokki! Þegar Lára Margrét, Katrín Fjelsted og Marta Guðjónsdóttir voru í prófkjörsbaráttunni, smalaði ég öllum tiltækum vinum mínum meðal sjálfstæðisfólks til að kjósa þær. Það gerði ég einnig þegar nafna mín. Ásta Ragnheiður var í prófkjöri. Það þýddi þó ekki endilega að ég ætlaði að kjósa þesa flokka (kaus þó í prófkjöri samfylkingarinnar). Ég vildi aftur á móti stuðla að því að gott fólk settist þar í efstu sætin; fólk sem ég treysti til góðra verka. Sömu sögu er að segja af vinkonu minni, Helgu Sigrúnu Harðardóttur, frambjóðanda Framsóknarflokksins. Hún mætti gjarnan vera í öðrum flokki, en engu að síður vona ég að hún komist á þing, þar sem hún er frábær manneskja, heiðarleg og réttsýn. Þá er enn ótalin frábær kona í Sjálfstæðisflokknum; Ragnhildur B. Guðjónsdóttir, æskuvinkona mína, sem er í 8. sæti í Reykavík suður. Sú kona þarf að komast á þig. Ég get því miður ekki kosið þessar ágætu konur í kosningum því ég er ekki stuðningskona ríkisstjórnarflokkanna. En ástæðan fyrir því að ég vil kjósa fólk, fremur en flokka, er sú að ég fæ aldrei neina vissu fyrir því að "minn flokkur" komist til valda eftir kosningar, þrátt fyrir gott gengi. Það sýndi sig þegar Viðeyjarstjórnin var mynduð, þvert ofan skilaboð kjósenda um vinstri stjórn. Ég og mitt fólk, sem nær allt er í Kraganum, æltum að skoða vel hug okkar en erum ekki búin að gera það upp við okkur hvar atkvæði okkar lendir. Eitt er þó víst, það verður vinstra megin við miðju.

Hvar eru umferðarmálin?

Hverjar eru áherslur stjórnmálaflokkanna  í umferðaröryggismálum? Ég hef leitað með logandi ljósi að þessum mikilvæga málaflokki í stefnuskrám stjórnmálaflokkanna en ekkert fundið annað en einhverja hálfvelgju, almennt orðaða. Umferðaröryggismál er sá málflokkur sem snertir alla þjóðina og því hefði ég viljað sjá loforð um aukið fjármagn í umferðarslysaforvarnir og skilyrðislausan forgang um tvöföldun Suðurlands- og Vesturlandsvegar - STRAX. En því miður virðast umferðaröryggismál ekki vera sérstaklega vænleg til atkvæðaveiða. Þar virðast álver og jarðgöng vega mun þyngra. Í dag las ég umfjöllun í Fréttablaðinu um afleiðingar ölvunaraksturs fyrir 10 árum. Sláandi frásögn móður, sem missti unga dóttur sína í  umferðarslysi. Ölvaður ökumaður sofnaði undir stýri með þeim skelfilegu afeiðingum að árs gamalt barn varð móðurlaust. Nú hafa viðurlög við þessum glæpum og öðrum alvarlegum umferðarglæpum, verið hert og er nú meðal annars ákvæði um haldlagningu á ökutæki viðkomandi ökuníðings. Þá hefur lögreglueftirlit stóraukist og það hefur haft afar jákvæð áhrif á umferðina. En ég lýsi eftir áherslum stjórnmálaflokkanna í umferðaröryggismálum.